Απόψεις & 5 προτάσεις του Ινστιτούτου ΙΔΕΕΑ για την Ηλεκτροκίνηση

Το Ινστιτούτο Διαρκούς Επιμόρφωσης Επιχειρήσεων Αυτοκινήτου (ΙΔΕΕΑ) παρακολουθεί στενά εδώ και πολλά χρόνια τις τεχνολογικές εξελίξεις στις μεταφορές σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει μακροχρόνια σταθερή επαφή με τις επιχειρήσεις του κλάδου αυτού στη χώρα μας.

Στη σχεδόν τριαντάχρονη δραστηριοποίησή του, το Ινστιτούτο ΙΔΕΕΑ έχει σημαντική συνεισφορά στον τομέα της κατάρτισης – εκπαίδευσης των επισκευαστών και στη μεταλαμπάδευση της τεχνολογίας στη χώρα μας.

Για το Ινστιτούτο, η εφαρμογή της ηλεκτροκίνησης στις μεταφορές δεν αποτελεί κάτι το πρωτόγνωρο μιας και:

• Εδώ και πολλά χρόνια εκπαιδεύει με επιτυχία τους επισκευαστές στην τεχνολογία αυτή, με στόχο την ασφάλεια της εργασίας, την προστασία του περιβάλλοντος και τη διασφάλιση της οδικής ασφάλειας.
• Έχει εκδώσει βιβλίο αποκλειστικά αφιερωμένο στις νέες τεχνολογίες που αφορούν στην Ηλεκτροκίνηση.
• Διαχέει συστηματικά τη σχετική πληροφόρηση μέσα από τις διαδικτυακές του πύλες www.tosynergeio.gr και www.futuremobility.gr.
• Έχει συγκροτήσει ειδική επιστημονική ομάδα με σκοπό να συλλέγει και να αξιολογεί τα δεδομένα και να τα μετατρέπει σε προτάσεις και εφαρμογές για την παρούσα & μελλοντική βιώσιμη κινητικότητα.

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΙΔΕΕΑ

Έχοντας ως βάση τα παραπάνω, το Ινστιτούτο, ως προς την ομαλή μετάβαση στη τεχνολογία της ηλεκτροκίνησης για τις μεταφορές πιστεύει ότι:

• Η Ηλεκτροκίνηση μπορεί και πρέπει να αποτελέσει την αφορμή για την τεχνολογική εξέλιξη και προσαρμογή στις νέες συνθήκες του επισκευαστικού κλάδου της χώρας μας, όπως έγινε και με την καταλυτική τεχνολογία.
• Η Ηλεκτροκίνηση μπορεί και πρέπει να γίνει η αφορμή για την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων όπως πχ. η εκ των υστέρων μετατροπή συμβατικών οχημάτων που ήδη κυκλοφορούν σε ηλεκτρικά. Η μετατροπή αυτών των υπαρχόντων συμβατικών οχημάτων σε ηλεκτρικά μπορεί να περιλαμβάνει οχήματα όλων των κατηγοριών, από μοτοσικλέτες έως βαρέα οχήματα (φορτηγά και λεωφορεία).
• Να γίνει διασύνδεση της ειδικότητας του τεχνίτη ηλεκτροκίνησης (Υψηλής Τάσης) με την εκπαίδευση και συγκεκριμένα με την Τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση.
• Η Ηλεκτροκίνηση μπορεί και πρέπει να αποτελέσει την αφορμή για την ανάπτυξη εγχώριας τεχνολογίας και τεχνογνωσίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας μέσω παρεμβάσεων σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας που περιλαμβάνει τον σχεδιασμό – ανάπτυξη, την κατασκευή και συναρμολόγηση ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
• Η Ηλεκτροκίνηση μπορεί και πρέπει να εφαρμοστεί και στα μεταφορικά μέσα των θαλασσίων μεταφορών, όπως αποδεικνύεται από τη διεθνή πρακτική. Ο τομέας της Ναυπηγικής μπορεί επίσης να ωφεληθεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω στη χώρα μας με βάση την μετάβαση στην Ηλεκτροκίνηση, προσφέροντας βελτίωση στη συνολική αλυσίδα αξίας.

5 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΙΔΕΕΑ

Για να γίνουν τα παραπάνω αναφερόμενα πράξη στον τομέα των οδικών μεταφορών πρέπει να υπάρξουν και να εφαρμοστούν τουλάχιστον τα παρακάτω:

1. ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
   Αφορούν το 3-πτυχο – Άνθρωπος – Περιβάλλον– Αυτοκίνητο και πιο συγκεκριμένα για τους εξής παράγοντες:
   1. Για την ασφάλεια του Τεχνίτη – επισκευαστή
      Ενημέρωση και εφαρμογή των κανόνων Ασφάλειας εργασιών σε ηλεκτροκίνητα οχήματα
   2. Για την ασφάλεια του οχήματος
      Εφαρμογή των κανόνων ασφαλείας και των οδηγιών του εργοστασίου κατασκευής
   3. Για την ασφάλεια του εξοπλισμού και του Συνεργείου
      Ενημέρωση για την ασφαλή χρήση του ειδικού εξοπλισμού εργασιών (εσφαλμένη χρήση μπορεί να προκαλέσει βραχυκυκλώματα, πρόκληση πυρκαγιάς, θανατηφόρο τραυματισμό).
   4. Άλλες εμπλεκόμενες επαγγελματικές ομάδες οι οποίες θα πρέπει να ενημερωθούν για τα μέτρα ασφάλειας χρήσης των ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
      • Εταιρείες οδικής βοήθειας εμπλεκόμενες στην μεταφορά ηλεκτροκίνητων οχημάτων
        Ποια η γνώση – χειρισμός αυτών των αυτοκινήτων – Νομοθεσία;
      • Διασώστες – Απεγκλωβισμός σε δυστυχήματα – Πυροσβεστική – Ασθενοφόρα
        Εκπαίδευση – χειρισμός αυτών των Αυτοκινήτων – Νομοθεσία;
      • Έλεγχος – ΙΚΤΕΟ
        Γνώση – χειρισμός αυτών των αυτοκινήτων από τους ελεγκτές – Νομοθεσία;
        Η επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου ΙΔΕΕΑ εκτιμά ότι η ΥΑ σχετικά με τον Τεχνικό Έλεγχο πρέπει να επικαιροποιηθεί αφού έχει σημαντικές ελλείψεις στα σημεία ελέγχου για την Υ.Τ. στα Υβριδικά και Ηλεκτρικά Οχήματα.
      • Κέντρα διαχείρισης Οχημάτων τέλους Κύκλους Ζωής (ΟΤΚΖ)
        Ενημέρωση για την ασφαλή χρήση και την ασφαλή διαχείριση των Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων τέλους Κύκλους Ζωής (ΟΤΚΖ ). Επιπρόσθετα θα πρέπει να υπάρξει, πρόβλεψη ύπαρξης Τεχνίτη Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων (Πιστοποιημένοι Τεχνίτες Κατηγορίας 2).
2. ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΡΓΕΙΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ & ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
   Πρέπει άμεσα να οριστούν με ΥΑ οι όροι και οι προϋποθέσεις λειτουργίας των Συνεργείων τα οποία θα ασχολούνται με την επισκευή και συντήρηση ηλεκτροκίνητων Οχημάτων.
   Απαιτούνται νομοθετικές παρεμβάσεις στην ήδη υπάρχουσα δομή λειτουργίας του συνεργείου, σχετικά με την διαχείριση των χώρων υποδοχής, επισκευής και συντήρησης των ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Παρεμβάσεις σχετικά με την ασφαλή διαχείριση των συσσωρευτών υψηλής τάσης και με την πυρασφάλεια του συνεργείου. Παρεμβάσεις σχετικά με την εγκατάσταση και λειτουργία σταθμών φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
3. ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΕΧΝΙΤΗ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ (Y.T)
   
   Να νομοθετηθεί η ειδικότητα του τεχνίτη ηλεκτροκίνησης (Υψηλής Τάσης), ώστε η συντήρηση και επισκευή των καινούργιων ηλεκτρικών οχημάτων, αλλά και η μετασκευή των υπαρχόντων συμβατικών οχημάτων να μπορεί να πραγματοποιείται με ασφάλεια από όλες τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις του επισκευαστικού κλάδου.
   1. Για όλο το Προσωπικό της Επιχείρησης
      Προτείνεται μια γενική Τυπική επιμόρφωση για όλους τους εργαζόμενους στην επιχείρηση που θα αποκτούν μια βεβαίωση κατάρτισης για τα μέτρα ασφάλειας & προστασία καθώς και τους κινδύνους από την επαφή με τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα.
   2. Δύο κατηγορίες τεχνιτών ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
      
      1. Τεχνίτης «Ηλεκτροκίνητων οχημάτων Κατηγορίας Ι»
         Θα αποκτούν επαγγελματική άδεια «Τεχνίτη Ηλεκτροκίνητων οχημάτων Κατηγορίας Ι» όλες οι ειδικότητες το 1575/85.
         Η επαγγελματική άδεια «Κατηγορίας Ι» θα αποκτάται μετά από συγκεκριμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης με έμφαση στα μέτρα ασφάλειας και στην αναγνώριση συστημάτων και εξαρτημάτων υψηλής τάσης.
         Μετά την εκπαίδευση θα αποκτούν Βεβαίωση Κατάρτισης χωρίς εξετάσεις.
         Βασικός Σκοπός της επαγγελματικής άδειας «Κατηγορίας Ι» είναι όλοι οι τεχνίτες του 1575/85 που ασχολούνται επάνω σε ηλεκτρικά οχήματα να εργάζονται με ασφάλεια.
      2. Τεχνίτης «Ηλεκτροκίνητων οχημάτων Κατηγορίας ΙΙ»
         Θα αποκτούν επαγγελματική άδεια «Τεχνίτη Ηλεκτροκίνητων οχημάτων Κατηγορίας ΙΙ» οι κάτωθι ειδικότητες – Μηχανοτεχνίτης, Ηλεκτροτεχνίτης, Μηχανοτρονικός (ΙΕΚ), Τεχνολόγος – Μηχανολόγος Οχημάτων.
         Η επαγγελματική άδεια «Κατηγορίας ΙΙ» θα αποκτάται μετά από συγκεκριμένο πρόγραμμα κατάρτισης και στην συνέχεια πιστοποίησης μετά από εξετάσεις και θα δίνει στον τεχνίτη το δικαίωμα εργασιών σε εξαρτήματα και συστήματα υψηλής τάσης σε ηλεκτροκίνητα οχήματα.
4. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΤΕΧΝΙΤΗ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ (Y.T)
   1. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
      Η εκπαίδευση θα είναι διαφορετική για τον τεχνίτη «Ηλεκτροκίνητων οχημάτων Κατηγορίας Ι» και διαφορετική για τον τεχνίτη «Ηλεκτροκίνητων οχημάτων Κατηγορίας ΙΙ»
      Η εκπαίδευση και στα δύο επίπεδα θα πρέπει να είναι δομημένη σε προγράμματα εκπαίδευσης που θα ανταποκρίνονται σε ύλη και ώρες στις ανάγκες του επισκευαστικού κλάδου.
      Η θεωρητική εκπαίδευση μπορεί να γίνει είτε με φυσική παρουσία στην δομή εκπαίδευσης είτε διαδικτυακά (webinar) σε εικονική διαδικτυακή τάξη.
      Η πρακτική άσκηση ενδείκνυται να γίνεται μόνο με φυσική παρουσία, να μπορεί όμως να γίνει και διαδικτυακά και με την μέθοδο της επίδειξης (λόγω covid19).
      Με δεδομένο ότι η αντιπροσωπεία και το εξουσιοδοτημένο συνεργείο διέπεται από κανόνες υποχρεωτικής εκπαίδευσης, παρουσιάζει σημαντικό πλεονέκτημα σε σχέση με το ανεξάρτητο συνεργείο. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει η εκπαίδευση να ορίζεται από απλές, διακριτές και ελεγχόμενες διαδικασίες για όλους. Αποτρέπεται έτσι η δυσφήμιση κυρίως του ανεξάρτητου συνεργείου από μη ενημερωμένους τεχνίτες.
      Σε κάθε ενδιαφερόμενο τεχνίτη – επιχείρηση του επισκευαστικού κλάδου πρέπει να δοθεί η δυνατότητα πιστοποιημένης εκπαίδευσης – κατάρτισης στη νέα αυτή τεχνολογία μέσα από επίσημες εκπαιδευτικές ΔΟΜΕΣ, ώστε να μην υπάρξουν αποκλεισμοί και η δημιουργία επισκευαστικών επιχειρήσεων δύο ή περισσότερων ταχυτήτων.
      Η Ελληνική πολιτεία έχει άριστα οργανωμένο εκπαιδευτικό σύστημα εκπαίδευσης ενηλίκων, τα Κέντρα δια βίου Μάθησης – ΚΕΚ. Ελέγχονται και πιστοποιούνται από τον ΕΟΠΠΕΠ, έχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές δομής, λειτουργίας και εξοπλισμού, υπάρχουν δομές σε όλη την Ελλάδα. Όλες οι μεγάλες επαγγελματικές ενώσεις (πχ. ΚΕΚ ΓΣΕΒΕΕ) διαθέτουν Κέντρα δια βίου Μάθησης – ΚΕΚ και οι επαγγελματικές ενώσεις των επισκευαστών συνεργάζονται με αυτά και υλοποιούν τα προγράμματα κατάρτισής τους, προγράμματα χρηματοδότησης κατάρτισης μπορούν να χρηματοδοτηθούν μόνο μέσα από αυτές τις δομές.
   2. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΥΝΑΦΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΩΝ
      Η τεχνολογία των ηλεκτρικών οχημάτων απαιτεί την κατάρτιση – εκπαίδευση και άλλων εργαζομένων που ενδεικτικά περιλαμβάνονται οι εργαζόμενοι στις εξής κατηγορίες:
      • Υπηρεσίες παροχής οδικής βοήθειας,
      • Πυροσβέστες και τα πληρώματα των ασθενοφόρων που φτάνουν πρώτοι στο σημείο ενός ατυχήματος.
      • Η αλυσίδα αυτή φτάνει μέχρι τους ελεγκτές των ΚΤΕΟ και τους εργαζόμενους στα διαλυτήρια οχημάτων (Ανακύκλωση οχημάτων Τέλους Κύκλου Ζωής – ΟΤΚΖ).
        Όλοι αυτοί πρέπει να καταρτιστούν με σκοπό τη σωστή εκτέλεση των εργασιών τους αλλά και την προσωπική τους ασφάλεια από τους αόρατους κινδύνους της Υψηλής τάσης που παραμένει ενεργή ακόμη και μετά από μία σύγκρουση.
   3. ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
      Για την απόκτηση της «Πιστοποίησης Κατάρτισης τεχνίτη οχημάτων υψηλής τάσης Κατηγορίας ΙΙ» ο τεχνίτης θα συμμετέχει στις εξετάσεις του ΥΜΕ, μέσα από μία πλατφόρμα ηλεκτρονικών εξετάσεων, κάτι ανάλογο με τις εξετάσεις των ελεγκτών ΙΚΤΕΟ ή των διπλωμάτων οδήγησης.
      Μετά από την επιτυχία στις εξετάσεις λαμβάνει την «Πιστοποίηση Κατάρτισης τεχνίτη οχημάτων υψηλής τάσης Κατηγορίας ΙΙ» την οποία καταθέτει στο ΥΜΕ και λαμβάνει την «Άδεια άσκησης επαγγέλματος τεχνίτη οχημάτων υψηλής τάσης Κατηγορίας 2».
      Μέσα από την διαδικασία μιας πλατφόρμας εξετάσεων, σε δεδομένη ύλη, ερωτήσεις – απαντήσεις επιβεβαιώνεται το αδιάβλητο των εξετάσεων. Το ποσοστό των επιτυχημένων και αποτυχημένων απαντήσεων προσδιορίζεται αρχικά από τον Διαχειριστή της πλατφόρμας που θα μπορεί να είναι το ΥΜΕ ή ο ΕΟΠΕΠ.
5. ΑΛΛΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ
   
   1. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ
      Ενώ σε όλες σχεδόν της χώρες της Ε.Ε. η διαδικασία μετατροπής ενός συμβατικού οχήματος είναι μια διαδικασία θεσμοθετημένη εδώ και χρόνια με ότι αυτό συνεπάγεται. Στην Ελλάδα ακόμη και σήμερα η μετατροπή αυτή δεν είναι μια νόμιμη διαδικασία. Επίσης πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι υπάρχουν χώρες όπως η Γαλλία, όπου η δράση αυτή είναι επιχορηγούμενη από τα προγράμματα ενίσχυσης της ηλεκτροκίνησης.
      Η θεσμοθέτηση της εκ των υστέρων μετατροπής κυκλοφορούντων οχημάτων εκτός από τα προφανή περιβαλλοντικά οφέλη, θα προσφέρει στη δημιουργία και ενίσχυση της σχετικής αλυσίδας αξίας με έμφαση στη διατήρηση και ανάπτυξη θέσεων εργασίας και στη δημιουργία εθνικού προϊόντος. (Η νομοθεσία υπάρχει ήδη και ορίζει τις διαδικασίες μετατροπής, αφορά όλες της κατηγορίες οχημάτων και δεν εξαιρεί τις μετατροπές υβριδικών για CNG ή LPG)
   2. ΥΠΟΔΟΜΕΣ – ΔΙΚΤΥΑ ΦΟΡΤΙΣΗΣ
      Το Ινστιτούτο ΙΔΕΕΑ εκτιμά ότι κομβικό σημείο για την διάδοση της ηλεκτροκίνησης αποτελεί η ύπαρξη ταχυφορτιστών στους αυτοκινητοδρόμους. Στο σημείο αυτό υπάρχουν ακόμη πολλά κενά που πρέπει άμεσα να καλυφθούν. Η διαλειτουργικότητα των δικτύων φόρτισης (πρόσβαση σε όλα τα δίκτυα χρησιμοποιώντας την κάρτα ενός δικτύου) μαζί με ένα δίκαιο σύστημα χρέωσης με βάση την ενέργεια που αποθηκεύεται στους συσσωρευτές του οχήματος και όχι το χρόνο σύνδεσης του οχήματος στον φορτιστή αποτελούν τα σημεία αιχμής για την προστασία του κατόχου ηλεκτρικού οχήματος – καταναλωτή.
   3. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΛΑΦΡΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ
      Το Ινστιτούτο ΙΔΕΕΑ εκτιμά ότι πρέπει να υπάρξει ένα πλέγμα δράσεων που να υποστηρίζει το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την κατασκευή ελαφρών ηλεκτρικών οχημάτων στη χώρα μας, καθώς και των κιτ μετατροπής των συμβατικών οχημάτων όλων των κατηγοριών σε ηλεκτρικά.
      Στο πλέγμα αυτό, συμπεριλαμβάνονται οι αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις, η δημιουργία κέντρων δοκιμών (test centers) και η χρηματοδότηση.
      Το Ινστιτούτο πιστεύει ότι όλες οι επιμέρους παραπάνω δράσεις μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τους πόρους του Πράσινου Ταμείου, του ΕΣΠΑ καθώς και τους πόρους άλλων προγραμμάτων όπως είναι του New Green Deal.
      Η πρόκληση της 10ετίας 2020-2030 είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ως εκ τούτου πιστεύουμε ότι η Ηλεκτροκίνηση αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προτάσεις για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης και την περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας.

Για το Ινστιτούτο ΙΔΕΕΑ
Η επιστημονική ομάδα

Ν. Ξυδιάς Μηχ. Μηχανικός – Τεχν. Εκπαιδευτής
Β. Καφαντάρης Τεχν. Μηχ. Οχημάτων – Τεχν. Εκπαιδευτής
Α. Κοτσιλιέρης Τεχν. Μηχ. Οχημάτων – Αρχισυντάκτης FutureMobility
Χ. Βόντας Μηχ. Μηχανικός Οχημάτων – Πρόεδρος ΔΣ. ΕΔΟΕ & Σύμβουλος ΙΔΕΕΑ
Γ. Καπετανάκης Τεχν. Μηχ. Οχημάτων – Τεχν. Διευθυντής ΙΔΕΕΑ
Π. Καραμπίλας Τεχν. Μηχ. οχημάτων – Γεν. Διευθυντής ΙΔΕΕΑ